Taksonomia: Rośliny

Wszystkie organizmy na Ziemi łączy bliskie lub dalekie pokrewieństwo. Wszystkie one mają też wspólnego przodka, jednokomórkowy organizm sprzed miliardów lat. Badanie życia na Ziemi i podział organizmów na różne klasy nazywamy taksonomią. Podział taksonomiczny gatunków opiera się na tym, jak bliskie jest między nimi pokrewieństwo. Innymi słowy, o ile pokoleń musimy się cofnąć, aby znaleźć ich wspólnego przodka.

Porównajcie to do swojej rodziny. Jeśli macie rodzeństwo, to macie tych samych rodziców i jesteście ze sobą blisko spokrewnieni. Wy i wasi kuzyni macie tych samych dziadków, a więc dzielą was już dwa pokolenia. Dlatego pokrewieństwo z kuzynami jest dalsze, niż z rodzeństwem. Im więcej pokoleń wstecz trzeba sięgnąć, aby znaleźć wspólnego przodka, tym bardziej odległe staje się pokrewieństwo.

Tak samo jest w świecie zwierząt i roślin, co pokazuje podział taksonomiczny. Jednym z powszechnych sposobów klasyfikowania roślin na Ziemi jest dzielenie ich na dwie grupy. W pierwszej grupie znajdują się... rośliny drzewiaste, między innymi drzewa i krzewy, trawy, do których należą zboża, takie jak pszenica czy ryż, oraz rośliny trawnikowe... i rośliny ziołowe o delikatniejszej łodydze, do których zalicza się większość roślin liściastych i kwitnących.

Pierwsza grupa roślin rozmnaża się przez rozsiewanie nasion. Nazywamy je roślinami nasiennymi. Druga grupa roślin obejmuje paprocie oraz widłaki. Rośliny z tej grupy rozmnażają się nie dzięki kwiatom, ale przez zarodniki, które są niezwykle małe i łatwo roznosi je wiatr. Jeśli popatrzycie na spodnią cześć liścia paproci, zobaczycie małe, ciemne kropeczki.

Są to grupy zarodników. Te rośliny nazywane są z kolei roślinami zarodnikowymi i pojawiły się na Ziemi dużo wcześniej, niż rośliny nasienne. Wszystkie wymienione do tej pory rośliny łączy to, że mają naczynia, które przenoszą wodę i składniki odżywcze z korzeni aż do liści i kwiatów. Są to rośliny naczyniowe. Istnieją także rośliny naczyniowe, które nie posiadają naczyń.

Są nimi różnego rodzaju mchy. Wszystkie te rośliny to rośliny lądowe na Ziemi. Jeśli stworzymy drzewo taksonomiczne, będzie ono wyglądać następująco. „Gałęzie" pokazują, jak poszczególne gatunki roślin są ze sobą spokrewnione. Czerwone punkty wskazują, gdzie należy szukać ich wspólnych przodków. W tej czerwonej ramce widać wszystkie rośliny naczyniowe.

Natomiast w niebieskiej ramce są wszystkie rośliny zarodnikowe. Ale czy to już całe drzewo genealogiczne wszystkich roślin? Nie. Zaprezentowane rośliny to tylko rośliny lądowe na Ziemi. Wraz z zielenicami, które żyją w oceanach, morzach i jeziorach tworzą grupę roślin zielonych.

A zielone rośliny to pierwsza z trzech grup tworzących królestwo roślin. Pozostałe dwie grupy to krasnorosty i glaukofity. Jak już zauważyliście, taksonomia roślin jest obszerna i złożona. Nie musicie pamiętać, jak wygląda ich całe drzewo genealogiczne, ale warto wiedzieć, jak jest ono zbudowane. Gatunki są łączone w grupy, razem z innymi, pokrewnymi gatunkami.

A z kilku grup mogą powstawać większe grupy. W ten sposób wspólnie tworzą drzewo, a każde połączenie wskazuje na wspólnego przodka. Tak właśnie działa taksonomia.