Mars: Czerwona Planeta

To jest Mars, czwarta planeta od Słońca, i druga najmniejsza planeta Układu Słonecznego. Mars krąży wokół Słońca na średniej odległości 225 milionów kilometrów, około 50% dalej od Słońca niż Ziemia. Ta większa orbita oznacza, że Mars potrzebuje więcej czasu na okrążenie Słońca. Rok na Marsie trwa prawie dwa razy dłużej jak rok na Ziemi — 687 dni ziemskich. Gdy Mars krąży wokół Słońca, występują na nim różne pory roku.

Dzieje się tak, ponieważ jego oś obrotu jest nachylona w stosunku do jego orbity. Jeden pełny obrót wokół własnej osi zajmuje Marsowi 24 godziny i 37 minut. Tak więc dzień marsjański jest mniej więcej takiej samej długości jak dzień ziemski. Mars jest o połowę mniejszy od Ziemi, więc jego przyciąganie grawitacyjne jest mniejsze — około 2,5 razy mniejsze. Jest to wystarczające, aby utrzymać wokół siebie dwa małe, skaliste księżyce — Phobos i Deimos.

Mars to planeta skalista lub planeta typu ziemskiego. Jego gęste jądro składa się głównie z żelaza i niklu. Jądro otoczone jest skalistym płaszczem. Twarda, skalista skorupa pokrywająca płaszcz ma od 24 do 72 km grubości, i jest bogata w żelazo. Kiedy żelazo w skorupie jest wystawione na działanie tlenu, te dwa pierwiastki łączą się i tworzą tlenek żelaza — rdzę.

To nadaje planecie jej czerwonawy kolor i jej przydomek: Czerwona Planeta. Naukowcy uważają, że planeta mogła mieć ochronne pole magnetyczne we swoich wczesnych latach, ale pole to później zniknęło. Bez pola magnetycznego i przy niskiej grawitacji, warstwa gazów otaczająca planetę — jego atmosfera — została powoli wywiana. Pozostała atmosfera jest bardzo rzadka. Składa się prawie w całości z dwutlenku węgla, z niewielką ilością argonu, azotu i innych gazów.

Cienka atmosfera nie zatrzymuje ciepła, co skutkuje dużymi zmianami temperatury. Temperatura powietrza waha się między około -140°C na polarnych czapach lodowych zimą i 35°C na równiku latem. Temperatury w ciągu dnia i nocy mogą się różnić nawet o 60°C. Zmienne temperatury prowadzą do bardzo silnych wiatrów. Szybkie wiatry niosą ze sobą kurz z powierzchni planety, powodując najpotężniejsze burze piaskowe w Układzie Słonecznym.

Powierzchnia Marsa pokryta jest siecią dolin. Naukowcy uważają, że mogły zostać utworzone przez rzeki, co oznaczałoby, że na Marsie była kiedyś woda w stanie ciekłym. Teraz jednak na Marsie jest bardzo mało wody, a praktycznie wszystko to jest w postaci polarnych czap lodowych lub wody zamrożonej pod powierzchnią. Półkula południowa i północna Marsa bardzo się od siebie różnią. Skorupa półkuli południowej jest znacznie grubsza niż na półkuli północnej, co skutkuje wyższą wysokością.

Półkula północna składa się głównie z równin o niskiej wysokości. Ale jest tu też największy wulkan w Układzie Słonecznym — Olympus Mons. Jest mniej więcej wielkości Polski, i trzy razy wyższy niż Mount Everest! Mars ma również jeden z największych kanionów w Układzie Słonecznym, Valles Marineris. Ma 4000 km długości, i jest cztery razy głębszy niż Wielki Kanion na Ziemi.

Mars jest jedną z najlepiej zbadanych planet naszego Układu Słonecznego. Jego twarda, skalista powierzchnia, bliskość do Ziemi, i cienka atmosfera umożliwiły wysłanie wielu sond i łazików na Czerwoną Planetę. Od 2021 r. dwa łaziki marsjańskie wraz z małym helikopterem przypominającym drona, badają geologię i klimat Marsa, i zbierają dane dla naukowców do zbadania. Kto wie, jakie jeszcze tajemnice kryje Czerwona Planeta?