Warstwa ozonowa

Ah, jest tak przyjemnie, gdy świeci słońce. Mógłbym zostać tu cały dzień. Dobrze, ale pamiętaj, że przebywanie na słońcu zbyt długi czas, gdy jest ono w zenicie jest niebezpieczne. Bo mogę się zgrzać? Nie, chodzi o coś gorszego.

Promienie słońca są pełne energii. Energia ta występuje w formie promieniowania elektromagnetycznego. Niektóre rodzaje promieniowania przechodzą bezpośrednio przez atmosferę. Jak na przykład światło widzialne czy promieniowanie cieplne. Inne rodzaje promieniowania, które mogą być dla nas niebezpieczne, są przefiltrowywane przez powietrze, np.

promieniowanie gamma czy promieniowanie rentgenowskie. Tu mamy szczęście. Ale jest jeden rodzaj promieniowania, który przechodzi bezpośrednio przez zwykłe powietrze i zdecydowanie nie jest dla nas dobry.. A jest to... ... promieniowanie ultrafioletowe!

Jeśli zbyt duża dawka tego rodzaju promieniowania - promieniowanie UV dotrze do nas, to jest niebezpieczne nie tylko dla ludzi o jasnej karnacji, ale może także zniszczyć nasze DNA i predysponować nas do nowotworu skóry. Ale co to takiego? Czy to ptak? Czy to samolot? Nie, to cząsteczka ozonu!

Ozon jest formą pierwiastka tlenu. Może zatrzymać większość promieniowania ultrafioletowego. Cząsteczka ozonu zbudowana jest z trzech atomów tlenu. Kiedy uderza w nie promieniowanie ultrafioletowe, atomy rozpadają się na dwie części: cząsteczkę tlenu i pojedynczy atom tlenu. Samotny atom tlenu wcale nie chce być sam, więc po krótkiej chwili znowu przyłącza się do cząsteczki tlenu, tworząc nowy ozon.

A więc ilość ozonu cały czas pozostaje mniej więcej taka sama. Ale co dzieje się z promieniowaniem UV? Energia zawarta w promieniowaniu została użyta do rozbicia cząsteczki ozonu. Promieniowanie zostało powstrzymane przez ozon. Ozon ochrania Ziemię przed promieniowaniem ultrafioletowym już od ponad pięciuset milionów lat.

Ale około 50 lat temu prawie doszło do katastrofy. Ta najwyższej jakości lodówka wykorzystuje naprawdę wspaniałą substancję: freon. Najlepsze jest w nim to, że wcale nie jest szkodliwy dla środowiska! Nie reaguje z żadnymi substancjami! Problemem było jednak to, że jeśli freon zdołał wyciec do atmosfery, rozbijał cząsteczki ozonu.

Minęło jednak kilka lat zanim to odkryliśmy. Kiedy ozon zaczął znikać, coraz więcej promieniowania UV zaczęło docierać do Ziemi. A to nie było dla nas dobre. Oprócz niszczenia naszej skóry i zwiększania ryzyka zachorowania na nowotwór, promieniowanie UV może także wpływać na plankton w morzu. Ale jeśli ozon zaczyna znikać przez chemikalia, które wyemitowaliśmy do atmosfery, to czy nie możemy po prostu wytworzyć więcej ozonu, aby uzupełnić ten, który został zniszczony przez freon?

Duża cześć ozonu emitowana jest wraz ze spalinami samochodowymi oraz wytwarzana w fabrykach. Ale to wcale nie jest dobre, ponieważ gdy je wdychamy, są dla nas toksyczne. Więc chcemy mieć dużą ilość ozonu wysoko ponad nami, aby ochronił nas przed promieniami UV, ale nie chcemy mieć go na dole, blisko ziemi, bo wtedy byłoby nam ciężko oddychać. Dziś freony są praktycznie zakazane, ale pozostaną w atmosferze jeszcze przez wiele lat i będą niszczyć tam cząsteczki ozonu. Dlatego niestety musimy przeżyć to, że ciągle bombarduje nas duża ilość promieniowania UV.

Zupełnie jak Jenny i Michał na plaży. Mamy szczęście, że wzięliśmy krem do opalania. Teraz możemy zostać tu trochę dłużej.