Cukry proste

Mmmmm jakie pyszne, słodkie jabłko. Od razu czuję, że mam więcej energii. Tak, jabłka zawierają glukozę, która jest paliwem dla organizmu. Działa podobnie, jak benzyna w samochodach lub prąd w silnikach elektrycznych. Gdy Jenny zjada jabłko, jej żołądek i jelita szybko przetwarzają glukozę i dostarczają ją do całego organizmu.

Glukozę zawierają nie tylko jabłka, ale wszystkie rośliny. Najwięcej glukozy mają słodkie owoce, jagody i winogrona. Glukoza to cukier prosty. Odróżniamy ją od cukrów złożonych, takich jak disacharydy, inaczej dwucukry, które są połączeniem dwóch cukrów prostych. Proste cukry nazywane są też monosacharydami. „Mono” oznacza „jeden”, a „sacharyd” pochodzi od greckiego słowa oznaczającego cukier.

Istnieją jeszcze inne cukry proste. Jednym z nich jest fruktoza, także obecna w roślinach. Inny to galaktoza, którą można znaleźć w mleku. Każdy z tych trzech cukrów prostych zawiera sześć atomów węgla. Co ciekawe, wszystkie mają taki sam wzór chemiczny: C-sześć-H-dwanaście-O-sześć.

Różnią się między sobą ułożeniem cząsteczek. Cząsteczka fruktozy układa się w pięciokąt. Cząsteczka glukozy tworzy sześciokąt. Cząsteczka galaktozy także układa się w sześciokąt, ale niektóre atomy są połączone w inny sposób. Spośród tych trzech fruktoza ma najsłodszy smak i jest szybko wchłaniana przez organizm.

Glukoza także jest słodka i szybko się wchłania. Galaktoza nie jest tak słodka. Często łączy się z glukozą, tworząc dwucukier: laktozę, która zwykle znajduje się w mleku. Każdy z trzech opisanych tutaj monosacharydów ma sześć atomów węgla. Są też jednak inne monosacharydy, które mają po trzy, cztery, pięć, a nawet siedem atomów węgla.

Kilka z nich uczestniczy w metabolizmie roślin i zwierząt. Te sacharydy nie są jednak tak powszechne, jak glukoza, fruktoza i galaktoza. Podsumowując: cukry proste mają od trzech do siedmiu atomów węgla. Najczęściej występujące cukry proste to glukoza, fruktoza i galaktoza. Cukry proste szybko dostarczają energię do organizmu, a jeśli organizm dostanie jej zbyt dużo, odłoży nadmiar w postaci tłuszczu.

Co?! Wcześniej nie było o tym mowy! Nie, wcale nie trzeba unikać jedzenia owoców, ale niezdrowe są słodkie napoje, ciastka i słodycze w dużych ilościach. Organizm najlepiej funkcjonuje wtedy, gdy otrzymuje energię w stałym tempie. Dlatego trzeba jeść produkty, których układ trawienny nie przekształca na glukozę zbyt szybko.

Ale to jabłko zawiera super szybki cukier. To prawda, ale ma go tylko około dziesięciu gramów. Jedna szklanka słodkiego napoju zwykle zawiera go ponad dwa razy więcej. Poza tym cukier obecny w jabłku jest powiązany z błonnikiem, więc organizm przyswaja go dłużej. Za to cukier ze słodkich napojów i ciastek szybciej trafia do krwi.

Po chwili ma się ochotę na kolejne szybkie zastrzyki energii, więcej, niż organizm potrzebuje. Aha! Rozumiem!